Z przyjęciem spadku u notariusza zazwyczaj spotykamy się przy okazji sporządzania aktu poświadczenia dziedziczenia po spadkodawcy. Czasem jednak jest to oddzielna czynność notarialna. Jaka jest różnica między przyjęciem spadku i stwierdzeniem nabycia spadku? Czym różni się tzw. proste przyjęcie spadku od przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza? Jaki jest termin na złożenie oświadczenia o przyjęciu spadku? Poniżej znajdują się odpowiedzi na te pytania oraz niezbędne informacje w jaki sposób i kiedy przyjąć spadek u notariusza.
Przyjęcie spadku w polskim prawie – po kim można odziedziczyć spadek?
Zgodnie z artykułem 926 §1 kodeksu cywilnego powołanie do spadku może wynikać z ustawy albo z testamentu. Powołanie do spadku na podstawie testamentu ma pierwszeństwo przed powołaniem do dziedziczenia wynikającym z ustawy. Jeżeli spadkodawca pozostawił testament, to wtedy wyłączone zostanie dziedziczenie ustawowe.
Zasady dziedziczenia ustawowego zostały określone w art. 931 i następnych artykułach Kodeksu cywilnego. W pierwszej kolejności spadek dziedziczą: małżonek i dzieci spadkodawcy, potem wnuki i dalsi zstępni. Gdy nie ma zstępnych to rodzice, przy braku jednego z rodziców lub obojga – rodzeństwo, dzieci rodzeństwa itd.
Powyższy porządek dziedziczenia ustawowego może zostać zmieniony w testamencie, sporządzonym przez spadkodawcę. Jako spadkobierca testamentowy do dziedziczenia może zostać powołana dowolna osoba zarówno spośród kręgu spadkobierców ustawowych, jak i spoza ich grona.
Przyjęcie spadku jest to oświadczenie woli, w którym spadkobierca potwierdza swoją chęć dziedziczenia po spadkodawcy np. po rodzicach, po mężu, żonie itd.
Natomiast nie stwierdza jeszcze praw do spadku – które potwierdza notarialny akt poświadczenia dziedziczenia albo sądowe stwierdzenie nabycia spadku.
Rodzaje i sposoby na przyjęcie spadku
Zgodnie z art. 1012 Kodeksu cywilnego spadkobierca może bądź przyjąć spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (jest to tzw. przyjęcie proste), bądź przyjąć spadek z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też spadek odrzucić.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza oznacza, że spadkobierca przyjmuje spadek z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowe do wartości aktywów w spadku.
Proste przyjęcie spadku oznacza, że spadkobierca przyjmuje spadek bez ograniczenia odpowiedzialności za długi spadkowe.
Jeżeli w skład spadku wchodzą długi, a zamierzamy spadek przyjąć, to zdecydowanie lepiej jest przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza.
Oświadczenie o przyjęciu spadku może być złożone zarówno przed notariuszem, jak i przed sądem.
Ile jest czasu na przyjęcie spadku?
Stosownie do art. 1015 Kodeksu cywilnego oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku może być złożone w ciągu 6 miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swego powołania.
Sam brak oświadczenia spadkobiercy w tym terminie, jest jednoznaczny z przyjęciem spadku z dobrodziejstwem inwentarza.
Zazwyczaj jest to termin, który liczymy od dnia śmierci danej osoby, ale nie zawsze – czasem dowiadujemy się o śmierci danej osoby później niż nastąpił zgon, wówczas termin na przyjęcie spadku będziemy liczyć od dnia, kiedy dowiedzieliśmy się o śmierci danej osoby.
Przyjęcie spadku po upływie 6 miesięcy u notariusza nie jest możliwe. Zgodnie z art. 1019 § 2 i § 3 Kodeksu cywilnego spadkobierca, który pod wpływem błędu lub groźby nie złożył żadnego oświadczenia w terminie, może w powyższy sposób uchylić się od skutków prawnych niezachowania terminu.
Uchylenie się od skutków prawnych oświadczenia o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku wymaga zatwierdzenia przez sąd.
Jakie dokumenty są potrzebne, aby przyjąć spadek u notariusza?
Przyjęcie spadku u notariusza odbywa się w ciągu jednej wizyty w kancelarii notarialnej. Do przyjęcia spadku u notariusza potrzebne są:
1) odpis skrócony aktu zgonu zmarłego;
2) ostatni adres zamieszkania zmarłego (w mniejszych miejscowościach wystarczy nazwa miejsca zamieszkania);
3) przy dziedziczeniu testamentowym – testament;
4) w niektórych przypadkach mogą być potrzebne inne akty stanu cywilnego np. akt urodzenia, czy akt małżeństwa spadkobiercy.
Aby potwierdzić, jakie konkretnie dokumenty będą potrzebne, skontaktuj się wcześniej z notariuszem.
Opłata notarialna za przyjęcie spadku
Opłata za przyjęcie spadku jest uregulowana ustawowo. Zgodnie z §8 pkt 9) rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 roku w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz.U. z 2004 r., Nr 148 poz. 1564), koszt oświadczenia o przyjęciu spadku wynosi 50,00 zł netto od osoby.
Do powyższych kosztów należy doliczyć koszt wypisów 6,00 zł netto od strony oraz podatek Vat według stawki 23%. Płatność odbywa się w formie gotówki lub przelewem.
Notariusz ma obowiązek jeden wypis aktu notarialnego oświadczenia o przyjęciu spadku wysłać do sądu spadku.
Aktualny cennik opłat notarialnych znajdziesz tutaj. Jeśli chcesz przyjąć spadek u notariusza w Łodzi skontaktuj się z nami.