Umowa darowizny jest jedną z najczęściej zawieranych umów w kancelarii notarialnej. Oświadczenie darczyńcy, czyli osoby, która daruje określoną rzecz lub prawo, powinno być złożone właśnie w formie aktu notarialnego. Występują jednak sytuacje, gdy ze względu na przedmiot umowy darowizny, szczególną formę muszą mieć oświadczenia obu stron. Jeżeli chcesz dowiedzieć się: czym jest umowa darowizny, jakie dokumenty trzeba przedstawić u notariusza, to zapoznaj się z poniższym artykułem.

Co to jest umowa darowizny?

Zgodnie z art. 888 Kodeksu cywilnego przez umowę darowizny darczyńca zobowiązuje się do bezpłatnego świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swego majątku, czyli nieodpłatnie. Druga strona (obdarowany) powinna natomiast oświadczyć, że darowiznę przyjmuje.

Zgodnie zaś z art. 158 Kodeksu cywilnego umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego, czyli każda umowa darowizny mieszkania, działki, gospodarstwa rolnego, będzie musiała mieć formę aktu notarialnego.

Natomiast w przypadku umów darowizny np. pieniędzy, samochodu, motocykla, może być zawarta w dowolnej formie, jeżeli jest wykonana.

Artykuł 890 §1 Kodeksu cywilnego stanowi, że umowa darowizny zawarta bez zachowania formy aktu notarialnego staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione.

Przykład: jeżeli strony chcą zawrzeć umowę darowizny pieniędzy, których przelew planowany jest w późniejszym terminie, to do zawarcia takiej umowy wymagana jest forma aktu notarialnego. Natomiast, jeżeli przelew pieniędzy już został wykonany, to dla umowy darowizny nie jest wymagana forma aktu notarialnego (umowa darowizny odbywa się bez notariusza).

Podatek od darowizny

Umowy darowizny są opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn stosownie do ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn.

Darowizny własności rzeczy lub praw majątkowych w najbliższej rodzinie, czyli na rzecz małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochy, są zwolnione od podatku od spadków i darowizn, jeżeli obdarowany zgłosi nabycie własności rzeczy lub praw majątkowych właściwemu naczelnikowi urzędu skarbowego w terminie 6 miesięcy od dnia powstania obowiązku podatkowego.

Darowizny przekraczające kwotę wolną od podatku podlegają zgłoszeniu do właściwego urzędu skarbowego przez obdarowanego, chyba że darowizna jest objęta aktem notarialnym, wówczas to notariusz zawiadamia o tym właściwy urząd skarbowy.

Przykład: umowa darowizny pieniędzy na rzecz syna wykonana i dokonana w formie przelewu bankowego, powinna zostać zgłoszona do urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania obdarowanego, w terminie 6 miesięcy od dnia jej zawarcia i wówczas od takiej darowizny nie zostanie naliczony podatek od spadków i darowizn. Natomiast jeżeli umowa darowizny pieniędzy objęta jest aktem notarialnym, wówczas to notariusz zawiadamia o tym właściwy urząd skarbowy i syn nie musi składać deklaracji podatkowej.

Wymagane dokumenty do zawarcia notarialnej umowy darowizny

W zależności od przedmiotu darowizny – czy będzie to lokal mieszkalny, czy działka gruntu, od statusu mieszkania, od tego czy działka jest zabudowana, czy też nie, do aktu notarialnego należy przedstawić inne dokumenty.

Poniżej wymieniamy najczęściej wymagane dokumenty do określonego typu przedmiotu darowizny.

1. Darowizna lokalu odrębnego – podstawowe dokumenty:

  • dane stron umowy darowizny – imiona, nazwisko, imiona rodziców, stan cywilny, numer dowodu osobistego lub paszportu, data ważności i przez jaki organ został wydany dokument tożsamości, PESEL, adres zamieszkania,
  • podstawa nabycia – akt notarialny, orzeczenie sądowe itp.,
  • wypis z rejestru lokali,
  • wypis z rejestru gruntów.

2. Darowizna spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu mieszkalnego – podstawowe dokumenty:

  • dane stron umowy darowizny – imiona, nazwisko, imiona rodziców, stan cywilny, numer dowodu osobistego lub paszportu, data ważności i przez jaki organ został wydany dokument tożsamości, PESEL, adres zamieszkania,
  • podstawa nabycia – akt notarialny, orzeczenie sądowe itp.,
  • zaświadczenie ze spółdzielni mieszkaniowej wydane „dla notariusza”.

3. Darowizna działki zabudowanej domem, domkiem letniskowym, innym budynkiem – podstawowe dokumenty:

  • dane stron umowy darowizny – imiona, nazwisko, imiona rodziców, stan cywilny, numer dowodu osobistego lub paszportu, data ważności i przez jaki organ został wydany dokument tożsamości, PESEL, adres zamieszkania,
  • podstawa nabycia – akt notarialny, orzeczenie sądowe itp.,
  • wypis z rejestru gruntów,
  • wypis z kartoteki budynków,
  • wypis z planu zagospodarowania przestrzennego (tzw. uproszczony bez uchwały) lub zaświadczenie o jego braku,
  • zaświadczenie, z którego wynikać będzie, czy działka gruntu jest objęta uproszczonym planem urządzenia lasu lub decyzją starosty określającą zadania z zakresu gospodarki leśnej, o której mowa w art. 19 ust. 3 ustawy o lasach.

4. Darowizna działki niezabudowanej – podstawowe dokumenty:

  • dane stron umowy darowizny – imiona, nazwisko, imiona rodziców, stan cywilny, numer dowodu osobistego lub paszportu, data ważności i przez jaki organ został wydany dokument tożsamości, PESEL, adres zamieszkania,
  • podstawa nabycia – akt notarialny, orzeczenie sądowe itp.,
  • wypis z rejestru gruntów,
  • wypis z planu zagospodarowania przestrzennego (tzw. uproszczony bez uchwały) lub zaświadczenie o jego braku,
  • zaświadczenie, z którego wynikać będzie, czy działka gruntu jest objęta uproszczonym planem urządzenia lasu lub decyzją starosty określającą zadania z zakresu gospodarki leśnej, o której mowa w art. 19 ust. 3 ustawy o lasach.

Powyższy wykaz dokumentów jest absolutnie podstawowy, w konkretnym stanie faktycznym może okazać się konieczne przedstawienie dodatkowych dokumentów.

Dlatego przed wizytą w kancelarii notarialnej, warto w sprawie potrzebnych dokumentów skonsultować się wcześniej z notariuszem.

Ile kosztuje umowa darowizny u notariusza?

Na koszty umowy darowizny zawieranej w formie aktu notarialnego składa się kilka elementów:

  • zazwyczaj opłaty sądowe (opłaty stałe),
  • wynagrodzenie notariusza,
  • podatek od spadków i darowizn w przypadku, gdy jest to darowizna pomiędzy osobami spoza kręgu określonego w art. 4a. ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (czyli inna niż na rzecz małżonka, zstępnych, wstępnych, pasierba, rodzeństwo, ojczyma i macochy, którzy są zwolnieni od podatku od spadków i darowizn).

Maksymalna stawka wynagrodzenia notariusza za sporządzenie aktu notarialnego umowy darowizny jest określona w §3 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 28 czerwca 2004 roku w sprawie maksymalnych stawek taksy notarialnej (Dz.U. z 2004 r., Nr 148 poz. 1564) i wynosi od wartości:

  • do 3000 zł – 100 zł;
  • powyżej 3000 zł do 10 000 zł – 100 zł + 3% od nadwyżki powyżej 3000 zł;
  • powyżej 10 000 zł do 30 000 zł – 310 zł + 2% od nadwyżki powyżej 10 000 zł;
  • powyżej 30 000 zł do 60 000 zł – 710 zł + 1% od nadwyżki powyżej 30 000 zł;
  • powyżej 60 000 zł do 1 000 000 zł – 1010 zł + 0,4% od nadwyżki powyżej 60 000 zł;
  • powyżej 1 000 000 zł do 2 000 000 zł – 4770 zł + 0,2% od nadwyżki powyżej 1 000 000 zł;
  • powyżej 2 000 000 zł – 6770 zł + 0,25% od nadwyżki powyżej 2 000 000 zł, nie więcej jednak niż 10 000 zł, a w przypadku czynności dokonywanych pomiędzy osobami zaliczonymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn nie więcej niż 7500 zł.

Aktualny cennik usług notarialnych znajdziesz tutaj.

Połowę wyżej wskazanej maksymalnej stawki pobiera się za sporządzenie aktu notarialnego dokumentującego np.:

  • umowę zbycia spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu,
  • umowę darowizny lokalu stanowiącego odrębną nieruchomość, jeżeli umowa jest zawierana pomiędzy osobami zaliczanymi do I grupy podatkowej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn, a nabywcy są uprawnieni do skorzystania z ulgi, o której mowa w art. 16 ustawy z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadku i darowizn.

W naszej kancelarii sporządzenie umowy darowizny w formie aktu notarialnego zazwyczaj trwa 2-3 dni robocze od złożenia kompletu dokumentów.

Jeśli chcesz zawrzeć umowę darowizny u notariusza, skontaktuj się z naszą kancelarią w Łodzi.